Bel ons voor info 0294 - 74 50 70

Nieuws item

Jeroen Paas over slim ventileren in scholen


Zo’n 11 procent van onderzochte schoolgebouwen voldoet niet aan de wettelijke ventilatienormen, maar veel scholen zijn nog bezig de situatie op hun locatie te onderzoeken. Dat blijkt uit de inventarisatie door het Landelijke Coördinatieteam Ventilatie op Scholen, die minister Slob (Basis- en Voortgezet Onderwijs) op 1 oktober 2020 naar de Tweede Kamer stuurde. Het kabinet stelt 360 miljoen euro beschikbaar om schoolbesturen en gemeenten te helpen met aanpassingen aan het ventilatiesysteem.

Volg de regelgeving

Vooral door de coronacrisis heeft ventilatie extra aandacht gekregen. “Het RIVM adviseert om in ieder geval de bestaande regelgeving op het gebied van ventilatie te volgen. Dat geldt ook voor scholen. Bovendien leren leerlingen het beste in een prettige omgeving met gezonde lucht”, zegt Jeroen Paas, Expert Huisvesting & Verduurzaming bij Ruimte OK. Dit is het onafhankelijke kenniscentrum voor onderwijshuisvesting en exploitatie. Paas is ook spreker op het gratis toegankelijke webinar ‘Slim ventileren in scholen', dat 54events - drijvende kracht achter onder meer Vakbeurs Energie – op dinsdag 2 februari 2021 organiseert.

Welke eisen?

Welke eisen gelden er voor scholen? Paas legt het uit: “Bij bestaande schoolgebouwen is het rechtens verkregen niveau van belang: dat is de regelgeving die van kracht was op moment dat de vergunning werd verstrekt. In Bouwbesluit 1992 is die grenswaarde vastgesteld op maximaal 1.200 ppm CO2. Deze grenswaarde komt overeen met een capaciteit voor luchtverversing van 6 dm3/s/persoon. Ook nu nog wordt deze grenswaarde door de GGD en de Gezondheidsraad geadviseerd. Schoolgebouwen die voor 1992 zijn opgeleverd hebben veelal een capaciteit voor luchtverversing van slechts 3,44 dm3/s/persoon. Die capaciteit is onder andere gebaseerd op NEN 1089 uit 1986 en voorlopers daarvan. Dat komt bij 30 leerlingen en een docent overeen met maximaal 1.800 ppm CO2. Dan is ingrijpen dus noodzakelijk. Pas in Bouwbesluit 2012 is de grenswaarde verder verlaagd naar 950 ppm CO2, wat overeenkomt met een capaciteit voor luchtverversing van 8,5 dm3/s/persoon.”

“Het RIVM stelt dat het momenteel nog onduidelijk is in hoeverre aerogene verspreiding een relevante rol speelt bij de verspreiding van het virus. Men ziet dan ook voor wat betreft de voorzieningen voor luchtverversing geen reden af te wijken van de bestaande eisen uit het Bouwbesluit en aanvullende richtlijnen. Wel stelt het RIVM dat tijdens deze coronaperiode sterke luchtstromen van persoon naar persoon vermeden moeten worden en er regelmatig gelucht moet worden als er geen mensen in de ruimte aanwezig zijn”, aldus Paas.

Stappenplan

Het LCVS heeft de schoolbesturen gevraagd de luchtverversingscapaciteit dan wel CO2-concentratie als indicator voor de mate van ventilatie in beeld te brengen. Dit kan middels een onderzoek naar de capaciteit voor luchtverversing, een permanente CO2-meting met een kooldioxide (CO2)meter, of een indicatieve eendaagse meetmethode.

“Optimalisatie van ventilatie kan bij schoolgebouwen complex zijn. Om de luchtkwaliteit in de school te optimaliseren is het noodzakelijk om stapsgewijs alle aspecten na te lopen die gezamenlijk zorgen voor een optimaal binnenklimaat. Daartoe hebben we op 16 november de Handreiking ‘Optimaal Ventileren op scholen’ uitgebracht”, aldus Paas, die auteur is van de handreiking. 

Volgens Paas kan er onderscheid worden gemaakt tussen natuurlijke ventilatie (systeem-A), een combinatie van natuurlijke- en mechanische  ventilatie (systeem-B of -C) of volledig mechanische ventilatie (systeem-D / centraal of decentraal). “Alleen de aanwezigheid van een voorziening voor luchtverversing is niet voldoende. We moeten deze voorziening ook op de juiste manier gebruiken. Denk daarbij aan het op tijd openen van klepramen voor ventilatie of het openen van draairamen voor luchten/spuien.”

Valkuilen

De kennismanager waarschuwt echter voor de valkuilen: “Bij mechanische ventilatie worden de filters vaak niet schoongemaakt of ze worden op een lagere stand gezet vanwege geluid. Ook heb ik wel eens ventilatie-units op een plat dak gezien die tijdens een hete zomerdag alleen maar hete lucht naar binnen blazen.”

Bij natuurlijke ventilatie schuilt er een ander gevaar: energieverspilling. “Bij een slecht geïsoleerd gebouw en/of onvoldoende massa kan het in de wintermaanden snel te koud worden als er alleen natuurlijke ventilatie mogelijk is. Het gevolg: de radiatortemperatuur wordt hoger ingesteld. Maar dan nemen de stookkosten ook weer toe. Ook kan er geluidsoverlast optreden door het openen van de ramen.”

Paas verwijst naar Passiefbouw, waarbij het binnenklimaat even zwaar weegt als energiebesparing: “Bij passief bouwen gaan energiebesparing en binnencomfort hand in hand. We moeten niet proberen alles met installaties op te lossen. Zorg eerst voor een goed ontwerp en bijvoorbeeld voldoende gebouwmassa. Een zeer goed geïsoleerd gebouw met voldoende massa kun je feitelijk met ventilatie en warmteterugwinning op de juiste temperatuur houden. Een afgewogen combinatie van mechanische ventilatie en natuurlijke ventilatie in combinatie met een goede gebouwschil is vaak de beste oplossing.”


Foto: VELUX.

Meer informatie

SUVIS-regeling

De Specifieke uitkering ventilatie in scholen (SUVIS) is een uitkering voor gemeenten om het binnenklimaat van bestaande schoolgebouwen te verbeteren. Het gaat vooral om de financiering van bouw- en installatiekosten.

Het geld is bedoeld voor schoolbesturen om de ventilatie op hun school/scholen op orde te brengen. De subsidie wordt aangevraagd door en verstrekt aan gemeenten. De gemeente zorgt dat dit geld bij het schoolbestuur terechtkomt. Nieuwbouw is uitgesloten van deze regeling.

Meer specifiek gaat het om bestaande schoolgebouwen in het primair onderwijs, voortgezet onderwijs of het speciaal onderwijs. Het schoolgebouw moet mede of uitsluitend worden gebruikt door een school die door de overheid wordt bekostigd. Er zijn een paar uitzonderingen, zoals verticale scholengemeenschappen en agrarische opleidingscentra. Zie daarvoor de regeling.

Voor vragen kan men terecht bij de helpdesk van kenniscentrum Ruimte-OK.

Webinar: Slim ventileren in scholen

Op dinsdag 2 februari organiseert 54events, drijvende kracht achter onder meer Vakbeurs Energie, een gratis toegankelijk webinar over slim ventileren in scholen. Deze duurt van 11.00 tot 12.00 uur.

Dit webinar is interessant voor iedereen die zich bezighoudt met ventilatie in scholen, onder wie zowel intermediairs (zoals installateurs en energielokketten en -adviseurs) als vertegenwoordigers van de eindgebruikers (zoals schoolbesturen en facilitair managers).

Sprekers zijn onder meer:

Saskia Hegeman, Unitmanager Consultancy & Onderzoek, Adviseur brandveiligheid, Nieman Raadgevende Ingenieurs
Jeroen Paas, Expert Huisvesting & Verduurzaming, Ruimte OK
Carl-Peter Goossens, Directeur / ontwerpmanager BouwNext / voorzitter DNA in de bouw

Gratis aanmelden kan hier.

Ga terug