'Meer aandacht voor integrale aanpak, maar nog niet mainstream'

Wat traditionele gebouwautomatisering betreft, is er voor de meeste ondernemers niets nieuws onder de zon. Het nut van bewegings- en aanwezigheidsmelders en CO₂-sensoren wordt massaal onderkend. Voor veel partijen is samenhang tussen deze oplossingen wél nieuw, getuige de vele bedrijfsgebouwen die ook in het weekend gewoon aan staan. Blijkbaar worden de gemeten bewegingen in deze gebouwen niet gekoppeld aan de verlichting. Om over de koppeling met het klimaatsysteem maar niet te spreken. Hoe slim is traditionele gebouwautomatisering eigenlijk? “Niet optimaal slim”, aldus Kees Jan ’t Mannetje, business developer bij ABB. “Daarvoor moet het stand alone-karakter van veel oplossingen plaats maken voor integraliteit.”

“Het is als we het over gebouwautomatisering hebben tijd voor de volgende stap: het laten samenwerken van installatietechniek binnen E en W. Dan gaan installaties écht efficiënter worden!” ABB geeft in haar eigen kantoorgebouw het goede voorbeeld. Het bedrijf heeft haar traditionele warmte-installatie vervangen door hun eigen installatiesysteem dat gebaseerd is op de communicatiestandaard KNX. “De integratie en hiermee verbeterde samenwerking tussen E en W zorgt voor inzicht in de manier waarop ruimtes worden gebruikt. Met die kennis zijn we nu in staat om ruimtes en zelfs hele verdiepingen aan te sturen op basis van gebruik. Dat kan zonder KNX natuurlijk ook, maar dan is er extra bekabeling nodig. KNX en BACnet werken op basis van open source en kent bovendien geen licentiekosten. Dankzij deze ingreep hebben wij in 2023 130.000 kWh bespaard.”

Focus op integraliteit

’t Mannetje vertelt dat een integrale E en W aanpak zeker bij nieuwbouw een voor de hand liggende oplossing is. “Er komt langzamerhand meer aandacht voor de integrale aanpak, maar het is nog zeker niet mainstream. Zelfs bij de grotere installatiebedrijven zie je op zichzelf staande E en W afdelingen die nog te weinig samenwerken. Reden genoeg voor de oplettende gebouweigenaar om hier in aanvragen extra focus op te leggen.”
Het gebrek aan samenwerking in de bouwkolom was ABB een doorn in het oog. Reden voor het bedrijf uit Ede om een eigen experience center op te richten waarin alle stakeholders uit de bouwkolom in een workshop van zo’n drie uur samenwerken aan de ideale uitgangspunten voor het betreffende gebouw. “We noemen het ook wel eens een bouwteam op hoge snelheid. Wat we hier adviseren, hebben we de afgelopen jaren zelf uitgevoerd en in steeds meer projecten succesvol geïmplementeerd.”

Koppeling met energiemanagementsysteem

“Het grootste gedeelte van de gerealiseerde besparing is het resultaat van bewustwording. Het lijkt een open deur, maar meten is weten. Op het dashboard van ons gebouwbeheersysteem zien we of, en hoeveel mensen er op welke plek in ons gebouw werken. Dat betekent dat wanneer de tweede etage op woensdag onbemand is, we daar niet verwarmen, dan wel koelen en ventileren. Dat levert al snel een energiebesparing van tien tot twintig procent op. De volgende stap is het koppelen van een energiemanagementsysteem. Het energieverbruik is een bekende parameter. Met meer inzicht in de pieken krijg je ook helderheid over de totale vermogensvraag. Op het moment dat je E en W slim aanstuurt en voorkomt dat alle systemen tegelijkertijd stroom vragen, kun je de totale vermogensvraag en hiermee de aansluitcapaciteit zelfs naar beneden brengen. Óf jouw onderneming met de bestaande capaciteit uitbreiden. Nee, een integrale aanpak lost het netcongestieprobleem niet op, maar biedt wel flexibiliteit zodat je meer vermogen uit de bestaande aansluitcapaciteit kunt halen.”