Norbert Schotte namens TVVL op Podium Energie

Op woensdag 11 oktober spreekt Norbert Schotte op Podium Energie over klimaatverandering, duurzaamheid, circulariteit en de cruciale rol van de bouw- en installatiesector in de broodnodige transities. Met ruim vijftien jaar werkervaring in de bouwsector (van timmerman tot innovatiemanager,  werkvoorbereider en consultant) heeft Norbert veel kennis opgedaan van techniek, processen, de onderstroom in bedrijven en vooral duurzaamheid en innovatie. Hiermee is hij een van de aangewezen personen om de benodigde transities (in de ogen van Gideon zijn dat er drie) een flinke zet te geven.

“Vanuit de Gideonsbende constateren we de noodzaak van drie grote transities: de alom erkende energietransitie, waarbij de verschuiving van centrale fossiele energieopwekking naar een decentrale en hernieuwbare energieopwekking het bekendste voorbeeld is. Maar volgens de Gideonsbende is het beperken van de energievraag ook belangrijk door kierdichting en te isoleren.

De tweede is de materialentransitie, waarbij we verschuiven van het gebruik van CO2-intensieve en lineaire materialen naar klimaatpositieve en circulaire materialen.

Een derde transitie is de sociale variant. Onze sector is heel masculien. Partijen zijn naar binnen gekeerd, worden door geld gedreven en fouten maken is eigenlijk not done. Zolang we deze ouderwetse cultuur in stand houden, krijg je de gewenste versnelling binnen de eerste twee transities nooit op gang.”

Ga voor de dubbel

De focus van Schotte ligt vooral op het reduceren van CO2-uitstoot. “We zijn in staat klimaatverandering sterk te vertragen en iedere tiende graad zullen we voor moeten knokken. Hierbij is in de bouw de combinatie van de energie- en materialentransitie interessant, namelijk de grondstoffen die nodig zijn voor de energietransitie. De kritieke aardmaterialen, zoals Indium, Neodymium en Scandium, zijn grotendeels in handen van China. Zij zijn met zo’n 90% aandeel veruit de grootste verwerker van de kritieke aardmetalen. Ofwel het zijn super interessante tijden, maar hoe ga je daar als regionale partij mee om?”

Het antwoord: carbon based design

Eén van de oplossingsrichtingen die Schotte aandraagt, is carbon based design. “Redenerend vanuit de CO2-budgetten zijn we als bouwsector binnen drie tot vijf jaar door onze tegoeden heen. Wie zegt ons dat er straks geen rechter is die de bouw een halt toeroept door een carbon lockdown op te leggen? We konden ons zoiets voor corona en stikstof ook niet voorstellen, weet je nog?”

Schotte somt de drie onderdelen van carbon based design voor ons op:

Preventie

“De eerste stap is niet bouwen. Het lijkt wellicht alsof dit haaks op de woonopgave staat, maar dat leg ik graag even uit: in Nederland gebruiken we dermate veel vierkante meters per persoon, wat gelijkstaat aan verborgen ruimte voor zo’n drie miljoen mensen. Dit komt vooral door een grote groep ouderen die erg groot wonen. Door grotere woningen te splitsen, of verdubbelen, creëren we meer woonruimte. Deze gedachte is ook op de energiesector van toepassing. We proppen woningen op dit moment vol met installaties, waarmee installaties voor zo’n 60% verantwoordelijk zijn van de totale milieu-impact van een woning, maar er bestaat ook zoiets als passief bouwen waardoor je uit kunt met minder installaties.”

Hergebruik

“Hergebruik gaat -zoals eerder genoemd- enerzijds over materialen en anderzijds over reeds bestaande gebouwen. Ter illustratie: Nederland telt 39 miljoen vierkante meter leegstand. Dat is genoeg capaciteit voor 500.000 woningen. Minister Hugo de Jonge heeft het over het bijbouwen van 900.000 woningen tot 2030, met het aanpakken van de leegstand is meer dan de helft van deze behoefte getackeld. Ook dit valt weer te projecteren op installaties. Zet in op hergebruik en refurbishing. Voorbeeld. De CO2-uitstoot voor het maken van een nieuwe printplaat is 50 tot 100 kg, terwijl dit voor het reviseren van een bestaande printplaat slechts 100 gram CO2-uitstoot tot gevolg heeft. Hierin ligt een grote verantwoordelijkheid bij de uitvragende partijen en zij zijn tot op heden behoorlijk behoudend en getuigt van traditioneel opdrachtgeverschap. Ik hamer op deze kansen, want anders blijven we inzetten op duurzame energie, maar die -puntje bij paaltje- doorgaans alsnog in de shredder terecht komen en dus niet circulair zijn. We moeten ons richten op herbruikbaar én hernieuwbaar. Daar is nog een wereld te winnen.”

Waardecreatie

“Wanneer we de behoefte aan de overige 400.000 woningen invullen, moeten we dit met zoveel mogelijk biobased materialen realiseren. Beton, staal en steenwol maken plaats voor hout, hennep en vlas. In gebouwonderdelen waar dat (nog) niet mogelijk blijkt, kiezen we bij voorkeur voor materialen met een lage milieu-impact. Een voorbeeld van is de minerale steenstrip. Het is toch compleet onzinnig dat de traditionele en immens populaire baksteen van waalformaat wordt toegepast, terwijl die baksteen feitelijk niet meer is dan een frontje voor een gebouw? Dit frontje kan ook worden gerealiseerd met minerale steenstrips die een factor vijftig minder uitstoot met zich meebrengen.”

Het is evident: Schotte weet waar hij het over heeft. De transitiemaker kijkt tevreden naar de koplopers die al heel actief zijn op dit domein. Er wordt door deze kopploeg naar hartenlust ontwikkelt en gebouwd. Voor diegenen die nog een zetje in de rug nodig hebben: kom op 11 oktober naar Vakbeurs Energie. Op deze dag duikt Schotte nog dieper in de materie. Zijn focus zal liggen op de sociale transitie. Welke beweging is er al? Op welke manier kunnen partijen het verschil maken? Wat betekent dit voor jou en jouw werk?

Woensdag 11 oktober, 13:00 - 14:30 uur
Naar de sessie gaan (en aanmelden) doet u hier.