Marc Londo en Emmy Post (NVDE): 'Meerdere wegen naar Rome'

Als je het Inhoudelijk Directeur Marc Londo en Programmaleider Gebouwde Omgeving Emmy Post van de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE) vraagt, wordt het met de ruimte op het net nooit meer wat het was. “De energietransitie gaat gepaard met elektrificatie en zorgt voor een enorme investeringsimpuls bij netbeheerders, maar ik ben er niet van overtuigd dat het net uiteindelijk de steeds hoger wordende gebruiksintensiteit zal kunnen verstouwen zoals we dat gewend waren. En dat geeft wellicht ook niet, want vermoedelijk is het maatschappelijk gezien niet wenselijk. Verzwaring van het net kost immers ook ruimte en die is in Nederland al beperkt.” vangt Londo aan.

“Bovendien hebben we nog wel wat meer ruimtelijke opgaven,” vult Post aan. “Dat betekent dat we naast verzwaring ook andere oplossingen nodig hebben om congestie aan te pakken. Denk aan aansturing van slimme apparatuur en gericht congestiemanagement voor zowel de publieke als de private sector. Met dergelijke oplossingen maken we de verzwaringsopgave minder extreem.”

File op de snelweg

Londo vergelijkt het elektriciteitsnet met een snelweg. “We doen er alles aan om files te verminderen. We verzorgen fileberichten, hanteren flexibele werktijden, zorgen voor gecontroleerde toestroom, en we verbreden natuurlijk het nodige, maar verdwijnen doet het fenomeen file niet. Hetzelfde geldt naar mijn verwachting voor netcongestie. De fileberichten, flexibele werktijden en gecontroleerde toestroom maken in de wereld van elektriciteit plaats voor nettarieven passend bij de schaarste in betreffend gebied, alternatieve transportrechten waarbij 100% leveringszekerheid wordt losgelaten en financiële waardering van netvriendelijk gedrag. We zijn in Nederland nu volop bezig om dit type maatregelen te ontwikkelen.”

Op de kleintjes letten

Post wijst ons ook op de invloed van de kleinverbruiker. “Incentives en handelingsperspectief blijken onmisbaar. Net als communicatie. Alleen roepen dat je de vaatwasser en wasmachine midden op de dag aan moet zetten, is niet voldoende. Prijsprikkels en vergaande uitleg gekoppeld aan handelingsperspectief moeten de bijdrage van particulieren een impuls geven.”

Marc Londo

Londo: “De omschrijving zegt het al: kleinverbruikers verbruiken minder elektriciteit dan grootverbruikers, maar daar waar in de fijne mazen van het net krapte is, zorgen ook de kleintjes voor congestieproblematiek. Wij zien daarom zeker heil in prijsprikkels. Denk hierbij aan staffels, maar ook aan beprijzing per uur -time of use- en zelfs aangepaste zomer- en wintertarifering. Overigens is het niet eenvoudig om hier een afweging in te maken. De varianten die écht impact hebben, zijn ingewikkeld over de bühne te krijgen. Het is niet wenselijk om iemand die een warmtepomp aanschaft te straffen met een duurdere aansluiting. Gelukkig hebben wij als club van de verduurzaming genoeg ideeën om de transitie zo vorm te geven dat het netvriendelijk blijft. Slimme warmtepompen of laadpalen maken hier onderdeel van uit. Net zoals de juiste warmtetechniek op de juiste plek laten landen, zoals een warmtenet bij een geconcentreerde warmtevraag. ”

“Je ziet dat partijen al inspelen op de aansturing van slimme apparaten. Heijmans Energie is bezig met de ontwikkeling van een home energy managementsysteem dat niet alleen op gebouw- maar ook op wijkniveau communiceert,” vult Post aan. “Zo voorkom je dat in een wijk iedereen bij thuiskomst zijn auto oplaadt terwijl ook de elektrische kookplaat in al die huizen aan moet en de warmtepomp op vol vermogen staat te draaien. Londo: “Het verhaal is alleen nog niet compleet. We zijn al best flexibel op gebouwniveau, maar op wijkniveau is het nog pionieren. Dit wordt echt een nieuwe markt en hierdoor de perfecte broedplaats voor slimme koppen. We wachten met smart op de briljante bijdragen van creatievelingen.”

Behoefte aan inzicht

Londo benadrukt ook de behoefte aan meer inzicht. “Ja, want hoe groot is het probleem nu eigenlijk? Van decentrale netten wordt momenteel de belasting vaak nog niet gemeten. Wanneer een netbeheerder zegt dat er congestie is, is die bewering vaak gestoeld op rekenregels en veiligheidsfactoren. Het kan dus in sommige regio’s zomaar meevallen met die congestie. Gelukkig zijn beheerders hier op aangeven van het Landelijk Actieprogramma Netcongestie al volop mee bezig. Met een beetje geluk ‘vinden’ we zo ook nog wat extra ruimte op het net”